त्यो रात

 

मानिसको जन्म र मृत्युमा साइत हेरिंदैन । हुन त आजकल जन्माउने समयको शुभ साइत पनि हेरेर अप्रेसन गरिकन बच्चा जन्माउने पनि निस्केका छन् । तर ती कुराहरु प्राकृतिक चाहिं होइनन् । अन्य सबै कार्यका लागि हामी साइत हेर्छौं । साइतले पनि सधैं काम चाहिं गरेजस्तो लाग्दैन मलाई । कतिपय साइतमै शुरु गरिएका कामहरु बिथोलिएका छन्, भाँडिएका छन् । 

  

          केहि दशक अगाडिकै घटनाका बारेमा म चर्चा गर्दैछु । हरेक दिनको दैनिकी भित्र पर्ने भएरै पनि यो साइत र कुसाइतको सीमारेखा बाहिरकै घटना हो । यो घटना आजभन्दा धेरै अगाडिको भएपनि मलाई हिजो अस्ति घटेजस्तो लाग्छ । त्यतिबेला हाम्रो बसाई कीर्तिपुरको ट्याङ्गलाफाँटमा थियो । त्यस समयको ट्याङ्गलाफाँटको बाटोको कुरा के गर्नु र ! हिउँदमा त ठिकै हो, तर वर्षामा अति बिजोग हुने ! सधैं हिलो ग्याजग्याज ! हिलो बाटो नाघेर सुख्खा ठाउँमा पुग्नका लागि मानिसहरु जुत्ता हिलोले नपुरियोस् भनेर जुत्ता लगाएको ठाउँदेखि घुँडा सम्म टनटनी प्लास्टिक बाँध्थे ।

          युवा उमेरमा जति पनि काम गर्न सकिने समय थियो त्यो । दिउँसोको जागिर भ्याइसकेर काठमाण्डौ शिक्षा क्याम्पसमा रात्रीकालिन कक्षामा पनि म पढाउथें । श्रीमान् को पत्रकारीता पेशाको समय बेटुङ्गाको थियो । तैपनि धेरैजसो उहाँको काम सकिने समय र मेरो क्लास सकिने समय करिब करिब उस्तै भएकाले हामी बाइकमा संगै घर फर्कने गर्थ्यौं । वर्षा मौसमको एक रातको घटना थियो त्यो । कीर्तिपुर रिंगरोडसम्म त समस्या थिएन तर मूलबाटो छाडेर तलतिर झर्नासाथ अनन्त भाष जस्तो बाटो । एक साल त माथि बाटैको घरको एउटा कोठा भाडा लिएर बाइक राख्ने गरेको थियो तर पछि त त्यहि कोठामा पनि भट्टि खुल्यो । जाँडका पारखी भक्मिले साहुले कोठा दिएनन् ।

          श्रीमान् लाई हिले बाटो कटाएर घरसम्म बाइक पुर्याउनु, त्यसमाथि मलाई सुरक्षित पछाडि बसाएर, अति नै चुनौतीपूर्ण काम थियो । एकदमै होशियार भएर उँहा सबभन्दा कम गतिमा बाटाको छेउ छेउबाट बाइक लाँदै हुनुहुन्थ्यो । म कहिले यो हिलो कट्छ र बाइक बाट ओर्लिनु भन्ने सोच्दै डराएर पछाडि दुब्केर बसेकी थिएँ ।

          अलि अगाडि बढेपछि, होस् गर्दा गर्दै, बाइकको सन्तुलन बिग्रियो । मैले          श्रीमान् ले  “ला... !” भन्नुभएको सुनें र अनायास मेरो मुखबाट, “गइयो ?” भन्ने शब्द निस्कियो । उँहाले पनि, “गइयो...,” भन्नुभयो । त्यसपछि मेरो सबै होस् हरायो, म चेतनाशून्य भएँ । जब होस् आयो, तब मैले आफूलाई बाटोभन्दा करिब २० फीट तलको धान खेतमा पसारिएको अवस्थामा पाएँ । चारैतिर अँध्यारो थियो । सबै घटनाक्रम सम्झिनलाई मलाई केहीबेर लाग्यो । आफ्नो चेतना पूर्ण रुपमा फर्केपछि म बिस्तारै उठेर बसें र आँखा च्यातेर वरिपरि हेरें । म भन्दा अलि पर्तिर गोडा पसारेर बसिरहनुभएका श्रीमान् जीको छायाँ देखें । उहाँले बिस्तारै हात लम्काएर मलाई छाम्छुम पार्न थाल्नुभयो । त्यस्तो संकटको घडीमा नि मलाई हाँस उठ्यो र मैले हाँस्दै सोधें, “मरी कि ज्यूँदै छ, भनेर छाम्नु भएको हो ? ” उहाँले मलीन स्वरमा, “अँ,” भन्नुभयो ।

           केहिबेर त्यत्तिकै बसेपछि श्रीमान् लाई बाइकको सम्झना आएछ । “बाइक खोइ त?“ भन्दै उहाँले यताउता हेर्नुभयो । त्यतिन्जेलमा हाम्रा आँखा अँध्यारोमा  अभ्यस्त भैसकेका थिए । हाम्रो बाइक त बाटोको भित्तामा पलाएको तितेपातीको सानो र कमजोर झ्यांङ्गमा पो अड्किएको रहेछ ! बाफ रे ! त्यो बाइक तितेपातीको झ्यांङ्गमा नथामिई हामी सँगसँगै खसेको भए त किचेर ठहरै मार्ने रहेछ नि ! त्यो धान खेतमा कुनै चुच्चो ढुंगा, सीसा अथवा किल्ला भएको भए, र मेरो हेल्मेट नलगाएको टाउको त्यहिँ जोतिएको भए ! यस्ता कल्पनाले मेरो मन सिरिङ्ग सिरिङ्ग हुनथाल्यो ! धन्न त्यहाँ हिलो मात्र थियो !

          हामीमा त्यहाँबाट उठेर हिंड्ने शक्ति आइसकेको थिएन । कहाँ गएर हो हाम्री भतिजी रिचा पनि अलि ढिलै घर फर्कंदै रहिछ । तितेपातीको झाङ्गमा काकाको बाइक देखेर उसलाई उदेक लागेछ र ऊ निहुरी निहुरी, “काका... काका...,” भन्दै बोलाउँदी रहिछ । बीस फीट तलबाट मैले “रिचा...!” भनेर बोलाएको सुन्दा एकछिन् त उसको हंसले पनि ठाउँ छोडेछ र मेरो आवाज पछयाउँदै केहि बेरपछि ऊ  बाटो घुमेर हामी भएको ठाउँमा आइपुगी र हामीलाई लिएर घर गई ।

          घरको उज्यालोमा पो देखियो, म त शिरदेखि पैतालासम्म पुरै हिलै हिलो पोतिएर हिले माछो जस्ती भएकी रहेछु । त्यसैले त अर्की भतिजी सेवा मलाई देख्नेबित्तिकै, “आमा...! सानिमा, के भयो?” भन्दै अत्ताल्लिई र कराई । त्यो कोलाहलले घरका अरु सदस्य र टोल छिमेकका मानिसहरुको पनि शान्ति भङ्ग गरेछ क्यारे । एक एक गर्दै सबैजना हातमा टर्च लिएर आए । माथि झाडीबाट कसैको सहयोग लिएर छिमेकी बनमाली दाइले बाइक घिस्याउँदै ल्याइदिनुभयो ।

          मलाई लाग्छ, त्यो रात मान्छेको कल्पनाभन्दा धेरै बाहिरको कुनै अदृश्य शक्ति आएर हामीलाई बँचाएको थियो । नत्र साधारण अवस्थामा २–३ किलोको तितेपातीको झ्यांङ्गले ८०–९० किलोको मोटरसाइकल थाम्न सक्छ र ? अनि त्यत्रो भीरबाट सिधै तल पछारिंदा कतै, केहीमा नठोकिइ, कुनै ठुलो चोट पटक नलागी सर्लक्क उम्किने सम्भावना कत्तिको हुन्छ ? भोलिपल्ट उज्यालामा आफू लडेको ठाउँ हेर्दा त आङ्ग नै सिरिङ्ग भयो । धन्न बाँचिएछ जस्तो लाग्यो । त्यहाँ त बडेमानका चुच्चे ढुङ्गा पनि रहेछन् । त्यहाँ टाउको बजारिएको भए आजको कथा लेखिने थिएन होला ।

          एकचोटी मेरी माइली दिदीको सानु छोरो ऋषभ खेल्दाखेल्दै  कता हो कारमुनि पसेको थियो अरे । धन्न उसलाई केहि भएनछ ! पछि त्यस्तो कुरो सुन्दा मुवाँले रिसाउँदै माइली दिदीलाई हकार्नु भएको थियो, “ए रंजी ! त्यो छोरोलाई राम्ररी हेर्नु पर्दैन ? त्यो बालखलाई कारले किचेको भए तँ के गर्थिस्?” दिदीले चाहिँ  केहि नभए जस्तो गरेर आरामले जवाफदिनुभएको थियो, “आ... के हुन्छ र ? काल नआई केहि हुँदैन ! भगवानले हात थापिहाल्नु हुन्छ नि !” मेरी माहिली दिदीको जस्तो सजिलो तर्कसंग म  पूर्णतः सहमत नभएपनि हाम्रो त्यो दुर्घनाग्रस्त रातमा भनें भगवानले पक्कै हात थापिदिएको कुरामा म विश्वस्त छु ।

          मथि उल्लेखित दुवै घटना समय र परिस्थितिका उपज थिए । यसमा साइत वा कुसाइतको कुनै कुरा थिएन । जस्तोसुकै साइतमा बनाइएका घरहरु पनि समय क्रममा धुलिएका छन् । जस्तो साइतमा जन्मे पनि मृत्यु अवश्यभावी छ । समयका अगाडि केहि पनि अमर छैन । जीवनका बचाई क्रममा आइपर्ने उतार चढाव जीवन रहुन्जेल रही नै रहन्छन् । साइतमा चलेपनि नचलेपनि ठक्कर त लाग्दै गर्छ । लड्दै गरिन्छ । लडिगए उठ्नु र धुलो टक्टक्याउदै अघि बढ्नुचाहिँ छाड्न नहुने रहेछ ।  

 (Published in a Nepali local daily Purbasandesh, Damak, Jhapa on 9 December 2022)

[ The pictures on this blog are posted here with permission from their owners or have been gathered from various sources on the Internet. If you are the copyright-holder to any of the photographs herein do not hesitate to contact me. They will be swiftly removed if desired so.]